Grupy zakupowe na świecie i w Polsce
Idea grup zakupowych w Polsce polega na wykorzystaniu efektu skali: dzięki połączeniu sił małe i średnie przedsiębiorstwa mają lepszą pozycje negocjacyjną w rozmowach z dostawcami, a co za tym idzie mogą osiągać większe oszczędności.
Grupy zakupowe to jedno z najszybciej rozwijających się narzędzi w zarządzaniu łańcuchem dostaw. Dążenia w kierunku łączenia i optymalizacji zakupów można zaobserwować przede wszystkim w wysoko rozwiniętych państwach Europy i Ameryki Północnej. Przykładem państwa, w którym rynek grup zakupowych rośnie w bardzo szybkim tempie są Niemcy.
O dojrzałości tego rynku świadczy istnienie organizacji, które wspomagają tworzenie nowych grup zakupowych i promują najlepsze praktyki w tym zakresie. W Internecie (http://www.einkaufsgemeinschaften.eu) możemy znaleźć listę wszystkich zarejestrowanych w państwach niemieckojęzycznych grup zakupowych. Na dzień dzisiejszy, liczba ta opiewa na 836 grup zakupowych. Dla pokazania jak bardzo duży wpływ na rynku mają grupy zakupowe przytoczymy przykład rynku meblarskiego. W 2011 roku grupy zakupowe wraz ze swoimi filiami miały ponad 60-proc. udział w krajowej sprzedaży mebli. Wtedy też na rynku istniały 24 grupy zakupowe. Aktualnie, w państwach niemieckojęzycznych są 43 grupy zakupowe zajmujące się dostawą mebli. W tym przypadku, skumulowany roczny wskaźnik wzrostu (ang. CAGR) wynosi 15,69%.
Innym bardzo szybko rozwijającym się rynkiem grup zakupowych na świecie są zakupy medyczne. Największy potencjał dla takich grup istnieje w państwach, w których koszty zdrowia i lecznictwa są największe, m.in. w Polsce.
Historia grup zakupowych
Za główną przyczynę powstania grup zakupowych uważa się industrializację i rozwój dużych firm.
Przed XVIII- wieczną rewolucją przemysłową wszyscy rzemieślnicy mieli równe szanse. Najbardziej cenionym majątkiem firmy były zasoby ludzkie, czyli talent i pracowitość zatrudnionych w przedsiębiorstwie osób. Wraz z upływem czasu, firmy zaczęły konkurować ze sobą na podstawie tego, kto miał bardziej nowoczesny sprzęt do produkcji. Na przełomie XVIII/XIX wieku, gdy przemysł rozwijał się bardzo intensywnie, odkryto znaczenie korzyści skali. Małe przedsiębiorstwa były zagrożone nie tylko ze względu na niższe koszty produkcji u konkurencyjnych dużych firm, ale też ich siłą zakupową. Okazało się, że tylko dzięki połączeniu sił małych i średnich przedsiębiorstw będą one w stanie oferować konkurencyjne cenowo produkty.
Bardzo ciekawym przykładem takiego działania było utworzenie w 1883 roku Szwajcarskiego Stowarzyszenia Zegarmistrzów. Członkami tego stowarzyszenia byli zegarmistrzowie, którzy chcieli mieć możliwość wspólnego zakupu części niezbędnych do wytworzenia zegarków. Dzięki temu zabiegowi, małe przedsiębiorstwa uzyskały o wiele lepszą jakość części - ponieważ dostawcy byli wybierani przez stowarzyszenie - i dużo niższe ceny. Na wzór szwajcarskiego stowarzyszenia powstały kolejne, w innych krajach: w Austrii, Niemczech i krajach nordyckich. Dzięki kolaboracji ze znanymi producentami rozwój tych organizacji był bardzo dynamiczny.
Szwajcarskie Stowarzyszenie Zegarmistrzów podpisało stałą umową tylko z dwoma producentami bardzo starannie wykonywanych części. W celu utrzymania produkcji na maksymalnym poziomie, wszyscy członkowie stowarzyszenia musieli kupować przynajmniej połowię wszystkich części właśnie przez stowarzyszenie. Ta historia, mimo iż dotyczy tak odległych czasów wydaje się wciąż aktualna. Czy dzisiaj mali producenci są w stanie konkurować z międzynarodowymi korporacjami?
Inny przykład z historii to założona w 1910 roku przez The Hospital Bureau of New York pierwsza grupa zakupowa dla szpitali. Z początku liczba medycznych grup zakupowych rosła powoli. W 1962 było ich zaledwie 10. Dzisiaj, w Stanach Zjednoczonych aż 97% niepaństwoywch szpitali działających na zasadzie non-profit jest członkami takich grup zakupowych.